Snowchange Logo

Holeszów - krótki opis

2017

2021

Historia

Obszar ten stanowi kompleks intensywnie osuszonych łąk na głębokim torfie, których miąższość maleje w stronę krawędzi doliny rzeki Hanny (w kierunku północnym i południowym). Teren łąk był historycznie i jest obecnie użytkowany rolniczo. W XX wieku przeszedł rekultywację, podczas której gospodarka rolna była najbardziej intensywna. Jednocześnie stosowano dwustronny system nawadniania i odwadniania. Niestety, z powodu braku funduszy, takie zarządzanie nie przetrwało: urządzenia piętrzące wodę zawaliły się, a pozostały jedynie rowy melioracyjne.

fot. Monika Klimowicz

Otoczenie

Terytorium ograniczone jest naturalnymi barierami – wzniesieniami, drogą, korytem rzeki oraz układem sieci rowów melioracyjnych. Teren położony jest w obszarze Wschodniego Korytarza Ekologicznego. Stanowi on jeden z przystanków w łańcuchu siedlisk, jako jeden z przystanków w łańcuchu siedlisk, tworzących nieciągły korytarz ekologiczny, z wykorzystaniem którego gatunki torfowisk niskich mogą przemieszczać się między stabilnymi populacjami występującymi na okolicznych torfowiskach niskich, np. na Bagnie Bubnów, a stanowiskami efemerycznymi w dolinie Bugu. Dzięki takim siedliskom pomostowym zwiększa się różnorodność biologiczna głównych korytarzy ekologicznych.

Rzeka Hanna, fot. Monika Klimowicz

Charakterystyka terenu

Teren jest obszarem podmokłym, stanowiącym fragment tzw. Bagien Holeszowskich, położonych na prawym brzegu rzeki Hanny, w pobliżu wsi Holeszów i Lacka. Nie ma tu osad ludzkich. Obecnie teren jest użytkowany jako łąka i w dużej mierze został osuszony. Należy do właścicieli prywatnych, z którymi OTOP podpisał stosowne umowy zezwalające na przeprowadzenie prac rekultywacyjnych na kilku działkach rolnych.

fot. Krzysztof Stasiak

Zagrożenia

Obecny stan wód powierzchniowych jest zły, zarówno pod względem ekologicznym jak i chemicznym. Jednocześnie stan ilościowy wód podziemnych określony został jako dobry, ale ich stan chemiczny uznano za zły. Największym zagrożeniem dla tego obszaru jest przesuszenie siedlisk. Istotnym problemem jest zarówno zaniechanie koszenia łąk, jak i ewentualna intensyfikacja ich użytkowania. Zapobieganie szybkiemu spływowi powierzchniowemu wód wpłynęłoby na ich magazynowanie w dolnych warstwach i zwiększyłoby zdolność do samooczyszczania - dlatego istnieje pilna potrzeba utrzymania racjonalnego gospodarowania na tym obszarze (w tym zwiększenia retencji) z wykorzystaniem odpowiednich pakietów programu rolno-środowiskowo-klimatycznego, dostępnych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej.

fot. Monika Klimowicz

Gatunki

Zbiorowiska roślinne występujące w północnej części obszaru (na północ od kanału) to ubogie łąki wilgotne z dominacją śmiałka darniowego (Deschampsia caespitosa). Niewielką domieszkę w składzie gatunkowym łąk stanowią gatunki zależne od siedlisk o większej wilgotności oraz od torfowisk niskich, tj. kosaciec żółty (Iris pseudacorus), przetacznik długolistny (Veronica longifolia), turzyca błotna (Carex acutiformis), turzyca zaostrzona (Carex gracilis), mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea). Wśród gatunków dominujących, zwłaszcza w części zachodniej, znajdują się również gatunki związane z łąkami skrajnie suchymi, np. kostrzewa czerwona (Festuca rubra), pięciornik gęsi (Potentilla anserina), kłosówka wełnista (Holcus lanatus). Obszar jest miejscem występowania dwóch gatunków ptaków z załącznika I dyrektywy ptasiej: wodniczki (Acrocephalus paludicola) i derkacza (Crex crex). Ponadto odnotowano tutaj następujące gatunki ptaków objętych ochroną: czajkę (Vanellus vanellus), dubelta (Gallinago media), kszyka zwyczajnego (Gallinago gallinago) i rokitniczkę (Acrocephalus schoenobaenus).

fot. Monika Klimowicz

Działania rekultywacyjne

Aby zachować istniejącą strukturę siedliskową, konieczne jest na tym obszarze wstrzymanie drenażu i spiętrzanie wody. Budowa przez OTOP BirdLife Polska urządzeń piętrzących na rowach odwadniających torfowisko w latach 2017–2021 była odpowiedzią na zidentyfikowane zagrożenia. Projekt objął budowę trzech urządzeń piętrzących: dwóch o konstrukcji drewnianej i jednego betonowego, z regulowaną wysokością spiętrzenia, o maksymalnej wysokości spiętrzenia poniżej 1 m. Zadaniem urządzeń jest zatrzymanie wody źródlanej na torfowisku i, dzięki regulowanym przegrodom, obniżenie poziomu wody na okres pełni lata, w sezonie sianokosów.

fot. Monika Klimowicz

Monitoring

Monitoring wodniczki, monitoring ptaków lęgowych. Monitoring poziomu wody.

fot. Monika Klimowicz

Partnerzy

Rozwiązania oparte na przyrodzie w przywracaniu otwartych terenów podmokłych dla wsparcia różnorodności biologicznej, poprawy jakości wody i łagodzenia skutków zmian klimatu // 1.10.2024 – 30.09.2025

OTOP BirdLife Poland

Ukrainian Nature Conservation Group

Snowchange Cooperative

Nordic Council of Ministers