Snowchange Logo

Krótki opis rezerwatu przyrody Beka

Rezerwat zarządzany przez OTOP BirdLife Polska, położony u ujścia rzeki Redy, to unikatowy obszar nadmorski, ukształtowany przez wieki użytkowania łąk i pastwisk oraz naturalny wpływ słonej wody. Utworzony w 1988 roku i rozszerzony w 2018 roku o wody morskie Zatoki Puckiej, jest jedynym rezerwatem w kraju z ochroną przed suszą. Znajdują się tu rzadkie nadmorskie słone łąki, łąki trzęślicowe i torfowiska niskie, stanowiące schronienie dla ponad 200 gatunków ptaków, rzadkich roślin, owadów, płazów i ryb. Działania ochronne koncentrują się na utrzymaniu otwartych łąk nadmorskich poprzez koszenie i wypas, a także na stałym monitorowaniu ptaków, siedlisk, warunków wodnych i różnorodności biologicznej.

1988

1999

2018

2019

2025

Historia obszaru

Obszar został objęty ochroną w 1988 roku jako państwowy rezerwat przyrody. Jego nazwa pochodzi od osady, która funkcjonowała do lat 60. XX wieku w rejonie dawnego ujścia rzeki Redy do Zatoki Puckiej. Na obszarze dzisiejszego rezerwatu przez ponad 200 lat prowadzono gospodarkę łąkarską i pastwiskową. To — obok oddziaływania wód słonych — jeden z kluczowych czynników kształtujących walory przyrodnicze tego terenu. W 2018 roku obszar rezerwatu został powiększony o pas wód przybrzeżnych Zatoki Puckiej, stając się tym samym jedynym rezerwatem w Polsce, który obejmuje ochroną wody morskie. Zabiegi czynnej ochrony przyrody są realizowane przez OTOP BirdLife Polska na tym terenie od 1999 roku.

Ogólny widok na rezerwat przyrody Beka, fot. Andrzej Popielski

Otoczenie rezerwatu

Rezerwat położony jest w ujściowym odcinku pradoliny rzeki Redy. Pradolina otoczona jest od północy i południa kępami morenowymi. Dno doliny wyścielone jest torfami, na których występują trwałe użytki zielone — obecnie głównie łąki kośne. Przez rezerwat przepływają dwie rzeki — Reda i Zagórska Struga — których ujścia mają naturalny, dynamiczny charakter. Na styku lądu i morza występuje wąski wał wydmowy porośnięty roślinnością pionierską.

Rezerwat przyrody Beka położony jest nad brzegiem Zatoki Puckiej (Morze Bałtyckie). W pasie styku lądu i morza znajduje się wąska ławica wydmowa z pionierską roślinnością. Zdjęcie: Michał Barcz

Charakterystyka terenu

Nadmorskie słone łąki położone są na nizinie Meandru Kaszubskiego, znajdującej się pod wpływem wód Zatoki Puckiej oraz rzeki Redy. Obszar rezerwatu obejmuje fragment wybrzeża, który zachował naturalny charakter procesów nadbrzeżnych. Większość gruntów stanowi własność Gminy Puck. Pozostali właściciele to Starostwo Powiatowe w Pucku oraz osoby prywatne. Od 1999 roku rezerwat znajduje się pod opieką OTOP-u, które zarządza nim na podstawie umowy użyczenia gruntów.

fot. Michał Barcz

Problemy, zagrożenia

Najpoważniejszym problemem jest presja turystyczna, zarówno w części lądowej, jak i morskiej rezerwatu. Dodatkowe zagrożenie stanowi destabilizacja warunków meteorologicznych spowodowana zmianami klimatycznymi — m.in. okresy suszy oraz intensywne opady deszczu w czasie lęgów. Istotnym problemem jest również obecność inwazyjnych gatunków obcych.

fot. Michał Barcz

Gatunki

W wyniku przenikania słonej wody morskiej ukształtowały się tu charakterystyczne, nadmorskie łąki słonolubne — w Polsce występują one wyłącznie w wąskim pasie wybrzeża, w trzech lokalizacjach, w tym nad Zatoką Pucką. W obrębie rezerwatu odnotowano zanikające zmiennowilgotne łąki trzęślicowe oraz torfowiska niskie. Znajdują się tu rzadkie gatunki roślin związane z tymi zbiorowiskami, takie jak storczyki, a także rzadkie halofity. Największe bogactwo przyrodnicze stanowią ptaki — zarówno gatunki gniazdujące, jak i sezonowi migranci. W rezerwacie stwierdzono ponad 200 gatunków ptaków. Ponadto liczną i cenną grupę biologiczną stanowią owady, w tym gatunki charakterystyczne dla północnej Europy. Rezerwat pełni ważną rolę jako ostoja płazów i ryb (również ryb dwuśrodowiskowych).

Słone łąki i ptaki to największe dziedzictwo przyrodnicze Rezerwatu przyrody Beka. Zdjęcie: Barbara Drwal

Działania rekultywacyjne

Ponad dwie trzecie lądowej części rezerwatu objęte jest działaniami ochronnymi. Polegają one na koszeniu łąk oraz wypasie zwierząt. Celem podejmowanych zabiegów jest ograniczenie rozprzestrzeniania się wtórnych trzcinowisk i zachowanie otwartego charakteru nadmorskich łąk.

Ekstensywny wypas konika polskiego w rezerwacie Beka służy utrzymaniu w dobrym stanie siedlisk półnaturalnych. Konik polski to stara polska rasa koni, wyjątkowo odporna na trudne warunki terenowe i pogodowe. Zdjęcie: Barbara Drwal

Monitorowanie

W granicach rezerwatu prowadzone są następujące badania i monitoringi: - monitoring wybranych gatunków ptaków lęgowych, - monitoring migrujących siewek, - monitoring botaniczny, obejmujący wszystkie chronione siedliska przyrodnicze, - monitoring stosunków wodnych. Dodatkowo prowadzone są badania inwentaryzacyjne owadów (zwłaszcza zapylaczy), płazów oraz naziemnych ssaków drapieżnych. Inne badania obejmują m.in. występowanie meiobentosu oraz obecność szczepów bakterii opornych na antybiotyki.

fot. Jarosław Wrosz

Ludzie

Kierownik rezerwatu przyrody Beka

dr Mariusz Miotke

Strona domowa

Rezerwat przyrody Beka utworzono zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 17 listopada 1988 roku dla zachowania wilgotnych słonych łąk, tzw. słonaw i rzadkich zbiorowisk młak turzycowych oraz bogatej awifauny lęgowej i przelotnej, związanej z tymi siedliskami. Od 1999 roku, jako OTOP BirdLife Polska – opiekujemy się tym rezerwatem w ramach współpracy z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Gdańsku. Więcej informacji i najnowsze wieści znajdują się na stronie www rezerwatu.

Partnerzy

Rozwiązania oparte na przyrodzie w przywracaniu otwartych terenów podmokłych dla wsparcia różnorodności biologicznej, poprawy jakości wody i łagodzenia skutków zmian klimatu // 1.10.2024 – 30.09.2025

OTOP BirdLife Poland

Ukrainian Nature Conservation Group

Snowchange Cooperative

Nordic Council of Ministers