Społeczny rezerwat OTOP Mścichy
Społeczny rezerwat OTOP Mścichy, położony między wsią Mścichy a Biebrzą, ma długą historię wypasu bydła i gospodarowania łąkami. Od lat 70. XX wieku budowano rowy melioracyjne, ale pod koniec lat 80. rolnicy porzucili ten teren. Od 2005 roku OTOP BirdLife Polska wykupiło część tego obszaru. Obszar ten jest siedliskiem kluczowych gatunków, takich jak wodniczka i dubelt, a także wielu ptaków brodzących, storczyków i większych ssaków. OTOP BirdLife Polska zarządza tym terenem poprzez rolnictwo, aby zachować siedliska tych gatunków.
1970
1980
2005
2025
Otoczenie
Obszar Społecznego Rezerwatu OTOP Mścichy od wschodu graniczy z Biebrzańskim Parkiem Narodowym oraz rozległym torfowiskiem niskim. Północną i południową granicę stanowią zarośla brzozowo-wierzbowe oraz nieużytkowane obecnie tereny. Od zachodu obszar otacza miejscowość Mścichy, a także łąki i pola uprawne.
Społeczny rezerwat OTOP Mścichy od wieków był obszarem wypasu bydła i łąk kośnych. Został osuszony w latach 70. XX wieku.
Historia
Obszar łąk położony między miejscowością Mścichy a rzeką Biebrzą od wieków służył jako teren wypasu bydła oraz miejsce koszenia siana. W latach siedemdziesiątych XX wieku wybudowano tu sieć rowów melioracyjnych. Pod koniec lat osiemdziesiątych rolnicy zaczęli porzucać działki ze względu na spadek opłacalności użytkowania rolniczego. Od 2005 roku część tego terenu została wykupiona przez OTOP BirdLife Polska.
fot. Łukasz Mucha
Charakterystyka terenu
Topografia terenu jest mało zróżnicowana — z torfowiska niskiego wyrasta kilka większych i mniejszych wyniesień mineralnych, szczególnie w centralnej części obszaru. W latach siedemdziesiątych XX wieku teren został poprzecinany siecią nieregularnych rowów melioracyjnych. W zachodniej części widoczne są również ślady dawnego wydobywania przez miejscową ludność torfu na opał. Przez środek obszaru przebiega droga gruntowa usypana z żwiru.
fot. archiwum OTOP-u
Problemy, zagrożenia
Jeszcze kilkanaście lat temu największym problemem było zarastanie nieużytkowanych działek wierzbą i olchą. Obecnie coraz poważniejszym zagrożeniem jest susza, spowodowana ogólnym niedoborem wody w środowisku. Rowy melioracyjne na tym terenie są zarośnięte i zamulone, przez co nie spełniają już swojej funkcji odwadniającej. Od kilku lat narasta też problem intensyfikacji rolnictwa oraz coraz wcześniejszego terminu pierwszego pokosu.
fot. Monika Klimowicz
Gatunki
Gatunkami szczególnej uwagi są wodniczka (Acrocephalus paludicola), oraz dubelt (Gallinago media). Występują też inne ptaki siewkowe, jak: rycyk, krwawodziób, kszyk, czajka. Z roślin na uwagę zasługują storczyki oraz pływacz zwyczajny (Utricularia vulgaris). Występują tu wszystkie większe ssaki Doliny Biebrzy: łoś, jeleń, dzik, sarna, wilk, borsuk, lis, gronostaj oraz inwazyjne gatunki obce - norka amerykańska i jenot.
fot. Łukasz Mucha
Działania rekultywacyjne
Od kilkunastu lat OTOP BirdLife Polska prowadzi tu ekstensywne użytkowanie rolnicze mające na celu utrzymanie siedlisk wodniczki i ptaków siewkowych w odpowiednim stanie.
fot. Monika Klimowicz
Monitorowanie
Monitoring wodniczki, monitoring gatunków lęgowych.
Siedlisko wodniczki na Mścichach, fot. Łukasz Mucha
Ludzie
kierownik biebrzańskich społecznych rezerwatów OTOP
Łukasz Mucha
Materiały na temat Społecznego rezerwatu OTOP Mścichy
Tutaj znajdziesz webinaria, podcasty i filmy w języku polskim na temat prac prowadzonych przez OTOP BirdLife Polska na terenie rezerwatu.
Videos
Zespół OTOP opowiada o wodniczce
Strona domowa
Społeczny rezerwat OTOP Mścichy to ok. 450 ha obszaru torfowiskowego na zachód od Biebrzańskiego Parku Narodowego, pomiędzy granicą parku a wsią Mścichy. Teren zdominowany jest przez zbiorowiska trzcinnika prostego i młakę niskoturzycową, które są koszone raz w roku, a w suche lata – dwa razy. Południowo-wschodnia. część rezerwatu graniczy z lasem i pokryta jest szuwarami trzcinowymi i trzcinnikiem lancetowatym. Wiosną jest podtapiana zarówno wodami roztopowymi i opadowymi, a także przez wody rozlewisk Biebrzy. Mimo prac melioracyjnych jest to żywe torfowisko i zachowały się tu pokłady torfu (nawet do 2 m gł.). O pracach realizowanych przez OTOP BirdLife Polska przeczytasz na stronie www rezerwatu.
Partnerzy
Rozwiązania oparte na przyrodzie w przywracaniu otwartych terenów podmokłych dla wsparcia różnorodności biologicznej, poprawy jakości wody i łagodzenia skutków zmian klimatu // 1.10.2024 – 30.09.2025
OTOP BirdLife Poland
Ukrainian Nature Conservation Group
Snowchange Cooperative
